Nie jestem geekiem (gikiem?), bo gdybym był, na pewno byłoby mnie lepiej słychać (przepraszam, nic się nie dało zrobić). W dzisiejszych Wyczesanych rozmowach o dwóch wyrazach: geek i nerd, dość dobrze już umoszczonych w języku polskim za sprawą rozwoju technik komputerowych i kultury popularnej, obecnych już w Dobrym słowniku.

W Sieci piszą

Pochodzenie słowa germańskie i plebejskie. Za głupka uważa się takiego, co z wielkim zapałem zgłębia jakiś temat, choć nie przynosi mu to życiowych sukcesów, majątku i sławy. Raczej bywa pośmiewiskiem, a w amerykańskich cyrkach cudaka takiego, co dla uciechy gawiedzi odgryzał kurom łby, też nazywano geekiem.

Liczba mnoga po polsku faktycznie jest mnoga: za poprawne uznajemy formy: te geeki (rodzaj męskoosobowy nacechowany) i rzadsze (rodzaj męskoosobowy) ci geekowie i ci geecy.

Źródła wiedzy (oprócz introspekcji)

W gawędzie pomocne mi były wpisy:

Online Etymology Dictionary

Lena Klimka o różnicach między nerdem a geekiem

Zadanie domowe

Jak brzmi lub może brzmieć żeńska forma od geek?

Właśnie wymyśliłem słowo Helołki, czyli zmięszałem Helołyn z Zaduszkami, a tu się okazuje, że część tej dzisiejszej i wczorajszej młodzieży pisze i mówi helołki na powitanie. No to helołki wszystkim, siemandero, niech będzie dzień dobry.
Dziś rozmawiałem z redaktorem Pawłem Sołtysikiem i ucieszyłem się z tego niesamowicie. I tak już poszło, o tym święcie komercji, którego nie obchodzę, o nowych wyrazach i nie zawsze udanych użyciach trochę groźnych, zaprzeczonych przymiotników i przysłówków.

Wyczesane rozmowy, Radio Kraków 27.10.2022

Niesamowita etymologia

Niesamowity to pożyczka z języka ukraińskiego, w którym znaczyło ono, że ktoś sam sobą nie włada, bo też może i sam w swym ciele nie jest. XX-wieczny słownik (ze szczytu ateistycznej epoki Breżniewa) nie ma tego szerokiego metafizycznego oddechu:

НЕСАМОВИ́ТИЙ, а, е.

  1. Не здатний відповідати за свої вчинки, дії, контролювати їх. Панич несамовитий, недоліток, таке творить, Сердешну дівчину мордує (Тарас Шевченко, II, 1963, 210); Несамовита, з дикими, палаючими очима, притискуючи до себе маленького Віктора, іде Жаннет (Оксана Іваненко, Таємниця, 1959, 145); * Образно. Лютує Дніпр сердитий, Шлях ширше пробива, Реве несамовитий, Пороги підрива (Павло Грабовський, I, 1959, 588);
    // Який виражає стан, коли людина нездатна відповідати за свої вчинки, дії, контролювати їх. Сього панич не сподівався, несамовитий вид Софіїн злякав його і він миттю зник (Леся Українка, III, 1952, 542); Черниш і Сагайда.. опускають тіло в пустий окоп. Хаєцький дивиться на їхню роботу несамовитими очима (Олесь Гончар, III, 1959, 367).
  2. Дуже сильний, значний силою свого вияву. З побитих вікон вирвався несамовитий регіт, гармидер і розіслався по глухому подвір’ю… (Панас Мирний, I, 1949, 285); Вздовж Дніпра, назустріч течії, проносився несамовитий шквал, щоб знову поступитись місцем хвилинній тиші (Семен Журахович, Опов., 1956, 116); Серед ночі я прокинувся від несамовитого гусячого крику (Іван Багмут, Опов., 1959, 51).
    Мов (як і т. ін.) несамовитий — у такому стані, що нездатний контролювати свої вчинки, дії. В кедрових палатах, мов несамовитий, Давид похожає [походжає] (Тарас Шевченко, II, 1963, 91); Увійшли [люди] у хату, засвітили каганець, чоловік стоїть, як несамовитий (Олекса Стороженко, I, 1957, 46). Словник української мови: в 11 томах. — Том 5, 1974. — Стор. 381.

Teodor Tomasz Jeż o niesamowitym Dniprowym

Z powieści Wasyl Hołub:

Dziennik Literacki, 7 stycznia 1858. Dziękuję, Google Books.

Jeszcze Robert Lewandowski

A teraz sobie wyobraźmy, że czytamy, a nie słyszymy tekst: Nieprawdopodobny strzał Roberta Lewandowskiego. Co w przypadku tego piłkarza jest do prawdy podobne, a co mniej lub wcale? Oczywiście mam na myśli grę w klubie ze zgraną i wytrenowaną drużyną. Nieprawdopodobne zagranie to świetne czy sknocone? Nieprawdopodobny strzał w jego przypadku to chyba spektakularne pudło à la sami-wiecie-kto.
Stąd nauka, żeby od czasu do czasu ucieszyć się bardzo, a nie niesamowicie, a grę Lewandowskiego określić słowem adekwatnym, a nie emfatycznie amplifikowanym. Psi kus, że tak powiem.

Dziś redaktor Paweł Sołtysik wyemitował w Radiu Kraków piosenkę Sokół Orchestra pt. Maskirovka

W takim razie, skoro słowo maskirowka (маскировка) robi karierę, i ja o nim oraz o modelu słowotwórczym, który z niemieckiego maskieren robi rosyjskie maskirowat’ (маскировать; ja chyba źle zaakcentowałem).
To nie tylko słowo, ale też podejście do świata i ludzi. Ukrywanie prawdziwych intencji za wieloma woalami, siatkami maskującymi, pokerowymi minami i serdecznymi z pozoru gestami.
Zapraszam do posłuchania.

Wyczesane rozmowy. Red. Anna Piekarczyk, Radio Kraków, 21.04.2022

Naukowy komentarz

Definiowanie maskirowki
Od początku XXI wieku coraz więcej rozwiniętych krajów świata koncentruje swoje wysiłki na tworzeniu skutecznych zasobów i metod prowadzenia walki informacyjnej, która odgrywa coraz poważniejszą rolę w osiąganiu zakładanych celów w trakcie operacji wojskowych. Zdaniem analityków wojskowych wywieranie ukierunkowanej presji informacyjnej na polityczne i wojskowe centra administracyjne, ludność i siły zbrojne nieprzyjaznego kraju, może skutkować szybkim i skutecznym osiągnięciem zamierzonego celu, niekiedy nawet bez przelewu krwi. Doskonale zdają sobie sprawę z tego Rosjanie, którzy nie tylko adoptują już sprawdzone metody, ale twórczo je rozwijają i wprowadzają nowe.
Prowadzenie kampanii dezinformacyjnych ma w Rosji długą historię. Terminem, który nieodłącznie łączony jest z tymi działaniami jest maskirowka. Maskirowka w dosłownym tłumaczeniu oznacza maskowanie i jest używane do opisu radzieckiej (za czasów ZSRR) i rosyjskiej doktryny wojskowej zaskoczenia poprzez oszustwo, w którym znaczącą rolę odgrywa kamuflaż. Siły Zbrojne Federacji Rosyjskiej kontynuują osiągnięcia Związku Radzieckiego w zakresie teorii, doktryny i myśli wojskowej, ukierunkowane na realizację celów politycznych i wojskowych. Maskirowka jest kulturowo zakorzeniona w rosyjskim społeczeństwie i jest ważnym elementem rosyjskich operacji wojskowych. Zbigniew Modrzejewski o maskirowce

Raport o rosyjskiej dezinformacji https://crestresearch.ac.uk/resources/russia-and-disinformation-maskirovka-full-report/
Wikipedia na bieżąco: https://en.wikipedia.org/wiki/Russian_military_deception

Obserwacje uogólniane od roku 1995 pozwoliły na sformułowanie prawa, które mówi, że jeśli Czesak (ten Czesak) nie znał jakiegoś słowa, to ono natychmiast zacznie się mu pojawiać w masowych ilościach w czytanych tekstach, w żywej mowie jego najbliższych, na szyldach i w środkach masowego przekazu, aby frustrować wspomnianego osobnika dowodami, iż nie zna on polszczyzny, a na dodatek jest nieuważny. I to się sprawdza.

Najnowszy przykład

Przeczytałem właśnie definicję bezy Pawłowej w Dobrym słowniku (nie ja ją, rzecz jasna, pisałem).

Następnego dnia wszedłem beztrosko do cukierni, aby kupić rodzinie jakiś deserek. I co? Ja się jeszcze pytam. Oczywiście.

Oczywiście zapis beza Pavlova to przejaw braku szacunku wobec polszczyzny i rozumu, także własnego. Dobry słownik objaśnia w poradzie poprawnościowej, że to powinna być beza „Pawłowa” albo beza Pawłowej, choć ludzie jedzą też pavlovę:

Czar albo koszmar. Sam nie wiem, jakoś nigdy nie wzdychałem z zachwytem nad elementarzem Falskiego. Znajdowały się atoli takie teksty w XIX-wiecznych podręcznikach do polskiego, które mnie ciekawiły.

Dziś czytanka o Arturku. Tak właśnie. Nie tylko Ala, Ola i Olek mają prawo wdzierania się w młode chłonne dziecięce umysły. Oto Arturek z dzieła Najnowszy Alfabet Polski Historyczno-Obrazkowy ofiarowany dobrym i pilnym dziatkom (1838).

Obawiam ja się, że to są postoświeceniowe złudzenia epoki romantyzmu. Książka jednak dość zacna — podawała wiadomości o tych pisarzach, których wolno było wspominać w Warszawie roku 1838, m.in. o Byronie.
Mnie się podoba portret Jana Kochanowskiego i wyjaśnienie, że wojskim sandomierskim chciał on być dlatego, że to go uwalniało od konieczności uczestnictwa w wyprawach wojennych.

Dziwne te wyobrażenia o modzie polskiej XVI wieku.

Przy okazji, zgadało się w Dobrym słowniku i na Facebooku

o słowie modowy. Pisze się o nim na przykład tak:

Słowo modowy pojawiło się w obiegu leksykalnym polszczyzny stosunkowo niedawno. Wymyślili je blogerki i blogerzy piszący o modzie, niezadowoleni z tego, że w języku polskim brakuje przymiotnika dobrze oddającego znaczenie ‘związany z modą, poświęcony modzie, dotyczący mody’.
Z tego powodu wszelkie angielskie określenia w rodzaju fashion blog,fashion house, fashion magazine, fashion daysfashion inspirations itp. zaczęto „przekładać” na blog modowy, sklep modowy,magazyn modowydni modowe, inspiracje modowe.
Tymczasem polszczyzna ogólnoliteracka przymiotnika modowy nie zna, nie notował go i nadal nie notuje żaden słownik języka polskiego [podkreślenie — AC]. (Maciej Malinowski)

Ufam, ale sprawdzam!

Rzecz w tym, że notował! W 1969 roku suplement do Słownika języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego.
Czyli nie nowość, lecz wciąż drażni. Ciekawostka.

Obecność -izm wskazuje na ideologię lub co najmniej prąd myślowy, zespół poglądów. Holokaust — wiadomo.

Redaktor Paweł Lisicki pisze w „Do Rzeczy” o holokaustianizmie. Zobaczymy, czy słowo wejdzie do szerszego obiegu. Kto ciekaw, niech czyta.