Artur Czesak. Publikacje

2023


— Zdyskwalifikowany. Nie będzie operacji Dobry słownik
— Zwaliła się kupa ludzi Dobry słownik
Precel i jego niejasne pochodzenie Dobry słownik
Rąbek z głowy zdjęła Dobry słownik
Prokrastynacja nie taka znowuż nowa Dobry słownik
Tybr jak swetr? Dobry słownik
— No to kto jest winny sabotażu? Dobry słownik
— Drażliwa kwestia tantiemów Dobry słownik
— Gdzie skakała skoczka [skoczka, a nie skoczkini] Dobry słownik
— Laozi. Odmieniać czy nie odmieniać? Dobry słownik
Nius nie tylko rzadziej używany Dobry słownik
— Czy mord na (kimś) to sformułowanie językowo poprawne? Dobry słownik
— Dlaczego nie piszemy, że kupiłem fiołka to forma potoczna? Dobry słownik
— Eufemizm metonimiczny z tyłu ciała (sempiterna) Dobry słownik
— Skrót . Dobry słownik

2022

— [wraz z Donatą Ochmann], Małe ojczyzny a lokalne dziedzictwo językowe, [w:] Biblioteki pedagogiczne lokalnie – małe ojczyzny, duże perspektywy. Pod redakcją naukową Marty Ślusarek, Beaty Janik i Wandy Bukowczan, Kraków: Księgarnia Akademicka, s. 27–27 https://doi.org/10.12797/9788381387712.02

Fiszki
— Dudarz, Biblioteka Kraków nr 11 (60), XI 2022, s. 15 [Fiszki]
— Wiosnę czynić, Biblioteka Kraków nr 3 (52), III 2022, s. 11 [Fiszki]
— Litościwy luty, Biblioteka Kraków, nr 2 (51), II 2022, s. 14 [Fiszki]


— Historyjka karuzeli stanowisk Dobry słownik
— Zakochali się. Czy to wystarczy? Dobry słownik
— W którą stronę odstępujemy? Dobry słownik
— Razić powinno, a nie razi? Dobry słownik (o konkurencji a i ale w zdaniach przeciwstawnych)
— Kydeks Dobry słownik
— Kamłać Dobry słownik
— Dwa częste błędy [intepretować, impretować] Dobry słownik
— Rosyjskie Майя [Majia, Maja czy Majja – transkrypcja, transliteracja, relacje międzyjęzykowe] Dobry słownik
— Krav maga. Pisownia i odmiana Dobry słownik
— Alfieri. Kłopoty z odmianą Dobry słownik
— Ci padalcy, ty padalcze! Dobry słownik
— Rekuzy od empuzy Dobry słownik (objaśnienie tytułu nowej książki Olgi Tokarczuk Empuzjon)
— o drugim wydaniu Encyklopedii Krakowa: Od Kraka po Trasę Łagiewnicką, „Gazeta Wyborcza. Kraków”, 16 marca 2022, s. 2.
— Pszek Dobry słownik (пшек pszek to rosyjska pogardliwa nazwa Polaków)
— Nazwisko Kutz Dobry słownik
— Prorok Dobry słownik [etymologia]
— Przyjemny prorok Dobry słownik [ewolucja semantyczna przymiotnika przyjemny]
— o wyrazach obcych i ich spolszczaniu; Renata Radłowska, Czym zastąpić “case”, “event” czy “benefity”? Powstaje lista słów do spolszczenia, „Gazeta Wyborcza. Kraków”, 25 stycznia 2022. W druku pt. Premier „adresuje problemy”, a mógłby przecież je „rozwiązywać”, s. 2.

Książka

Słowo Słowiańszczyzny w tytule powinno być napisane od dużej litery.

Występy medialne: Wyczesane rozmowy (Radio Kraków); (Słownik sportowej polszczyzny TVP 2020, okazjonalnie w TVN).

Własne wideoblogowanie: co rano Poranny Czesak Językowy: Facebook i Instagram

 

Wybrane publikacje: 

2021

— Jan Kanty Turski (1833–1870) – krakowianin, poeta. Przypomnienie, „Rocznik Biblioteki Kraków” 2021, s. 405–421. 

— Biblia w językach niestandardowych (na przykładzie mazurskiego tłumaczenia The Holy War… Johna Bunyana z roku 1900), „Clavibus unitis” 10: 2021, nr 2, s. 115–124 Wersja elektroniczna. Cały numer.
Głąbik krakowski – regionalizm emblematyczny i zagadkowy, [w:] Polskie kulinaria. Aspekty historycznojęzykowe, regionalne i kulturowe, pod redakcją Renaty Przybylskiej i Donaty Ochmann, Kraków: Wydawnictwo LIBRON – Filip Lohner, 2021, s. 117–157 http://libron.pl/katalog/download/typ/full/publikacja/381
— Rogate ogonki, „Przekrój”, nr 2 (3573), s. 60–61; przekroj.pl [znaki diakrytyczne w historii języka polskiego]
Fiszki
— Christmas, Biblioteka Kraków nr 12 (49), XII 2021, s. 14 [Fiszki]
— Rym! Biblioteka Kraków [Fiszki, przed Nocą Poezji 2021]
— Szkandał Biblioteka Kraków [Fiszki, przed Narodowym Czytaniem 2021]
— Galar, Biblioteka Kraków [Fiszki]

— Było, minęło Dobry słownik [interpunkcja w związku frazeologicznym]
— Taki mamy klimat Dobry słownik [etymologia i dawne znaczenia wyrazu klimat i klima]
— Rosyjski szachista czworga nazwisk Dobry słownik [rosyjskie nazwisko Непомнящий / Niepomniaszczij, transkrypcja i odmiana]
— Dostarczyć żywności Dobry słownik [składnia]
— Niby nie zakazano, ale w słownikach nieobecny Dobry słownik [przymiotnik blondwłosy]
— Stek czego? Wymowa, pisownia, odmiana — same problemy z tymi kalumniami Dobry słownik [kalumnia, ortografia i wymowa]
— Upiękrzać Dobry słownik [dawna pisownia, etymologia, arbitralne zmiany w ortografii]
— Kłopotliwy Reich-Ranicki Dobry słownik [odmiana nazwisk dwuelementowych]
— Weźże zjedz borówki na polu krakow.wyborcza.pl [rozmowa przed festiwalem Jemy borówki na polu w Rabce]
— Izba łamie stereotypy Dobry słownik [etymologia, pochodzenie wyrazu izba]
— Dlaczego nie krótkofalówka? Dobry słownik [rzeczownik krótkofalarka]
— Coś się zadziało i wciąż się zadziewa Dobry słownik [nowe słowa i znaczenia]
— Od młyna do finansów domowych i państwowych Dobry słownik [na rozkurz]
— Flaszka — spelunka, flacha — speluna Dobry słownik [etymologia, słowotwórstwo]
— ludzią i inne nowe formy [wypowiedź o raporcie o polszczyźnie przed Międzynarodowym Dniem Języka Ojczystego; R. Radłowska, Czy aby “napewno”? Raport o błędach językowych w internecie: w 2020 roku zrobiliśmy ich ponad 5 mln!, krakow.wyborcza.pl, 19.02.2021]
— Kilka słów w przedmowie do: Raport 100 najczęściej popełnianych błędów w Internecie w 2020 r. Raport o kondycji polskiej ortografii w Internecie, polszczyzna.pl 

2020

— Życie godne i skuteczne. Irena Bajerowa (1921–2010) „Rocznik Biblioteki Kraków” 2020, s. 255–267
— Sztukmistrzyni filologii. Janina Garycka (1920–1997), “Rocznik Biblioteki Kraków” 2020, s. 269–283

— Wiejadło i wanna? Dobry słownik [etymologia, pokrewieństwo wyrazów]
— Naukowe oczywistości Ziemkiewicza Wachtyrz.eu [pojęcia dialektologii, status etnolektów kaszubskiego i śląskiego]
— Czy marka uosabia? Dobry słownik
— Można było udomowić kota, ale czy roślinę? Dobry słownik [poprawność leksykalna, łączliwość]
— Szczepionka na NFZ Dobry słownik [składnia, przyimek]
— A hedoniczny? Dobry słownik [poprawność leksykalna wariantu słowotwórczego]
— Razi, a może i poraża [rozmowa z Marią Fortuną-Sudor], „Niedziela. Małopolska”, nr 50 (74), 13.12.2020, s. VI–VII [wulgaryzmy w języku, w życiu publicznym i mediach]
— A krwioobieg? Dobry słownik [poprawność wariantu i jego budowa wobec częstszego krwiobieg]
— Ale co to dosłownie znaczy? Dobry słownik [frazem przysłówkowy psim swędem]
— Maczystowski miękiszon Dobry słownik
— Dlaczego słowo “dziaders” zrobiło tak gwałtowną karierę? Sprawdź, czy jesteś dziadersem Gazeta Wyborcza [artykuł Natalii Szostak, wypowiedzi o historii neologizmu]
— Język protestów. Radykalny, ale nie cyniczny Gazeta Wyborcza [hasła antyrządowych protestów, wulgaryzmy, konflikt, dialog, humor; rozmowa z Renatą Radłowską, 3.11.2020]
— Kwarantanna narodowa, narodowa kwarantanna Dobry słownik
— A może do Swornychgać? Dobry słownik [onomastyka, odmiana]
Do późna w noc. Czy to poprawne? Dobry słownik
— Pochodzenie polskiego kłamać Dobry słownik
— Zdolny przymiotnik Dobry słownik [przymiotnik zdalny, pochodzenie, historia]
— Dzisiaj w przeszłości Dobry słownik [dynamika narracji; relacje czasowe w literaturze]
— Mapa drogowa Dobry słownik [kalka semantyczna, anglicyzmy]

2019

— Kilka glos językoznawcy do sceny sprzed kościoła w Chełmnie, Przekładaniec, 38 – Przekład i pamięć 1, s. 75–84
— Czy, kogo i kiedy obraża słowo Murzyn? Dobry słownik [poprawność polityczna; grzeczność; rasizm w języku]
— Jak zapisywać rosyjskie nazwy ulic, używając przy tym nazwy prospekt Dobry słownik [ortografia, transkrypcja, rusycyzmy]
— Czy burzę mózgów można przeprowadzić indywidualnie? Dobry słownik [poprawność leksykalna; stylistyka]
— Przyjęty na oddział czy do oddziału? Dobry słownik [poprawność; składnia; przyimek]
— Skąd się ta łajza przywlokła? Dobry słownik [etymologia]
— Czy można wymierzyć zemstę? Dobry słownik [składnia; łączliwość; kolokacje]
— Osoba jeżdżąca na hulajnodze to…, Dobry słownik [neologizmy; słowotwórstwo; derywacja]
Kogo pozdrowił pan prezydent, Dobry słownik [słowotwórstwo, nazwy mieszkańców, Maniowy]
Tryptyk u krakowskich dominikanów, Dobry słownik [ortografia]
— Jednowyrazowy przymiotnik od Jan Paweł (II)?, Dobry słownik [onomastyka, słowotwórstwo]
— Wertykał władzy
, czyli czego nie zrozumieli, to zmyślili, Dobry słownik

2018
— Językowy bałagan na ulicach. Przekręcamy nazwy, źle odmieniamy. Gazeta Wyborcza, Kraków, 1.08.2018, s. 2. Rozmowa z Renatą Radłowską (wersja elektroniczna).
— Erb na Śląsku Cieszyńskim, Dobry słownik
— Co mają szyszaki do kornerów i krótkich słupków. O języku komentatorów sportowych. Rozmawiał Jarosław K. Kowal, Gazeta Wyborcza. Magazyn Kraków, 6 lipca 2018, s. 19 (wersja elektroniczna)
— Mam aby dwa jabłka, Dobry słownik

2017
— Przyszłość gwar ludowych, [w:] Przyszłość polszczyzny – polszczyzna przyszłości, pod redakcją Katarzyny Kłosińskiej i Rafała Zimnego, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2017, s. 233–240.
— Artur Czesak, Łukasz Szałkiewicz, Sebastian Żurowski, Dobry słownik jako nowy typ słownika języka polskiego, „Prace Filologiczne” LXXI, s. 75–87.

2016

— Fetniak – efemeryda leksykalna o nieznanej etymologii, [w:] Skryté přednosti přejatých slov. Ukryte zalety wyrazów obcych, ed. doc. PhDr. Diana Svobodová, Ph.D., prof. dr hab. Mirosław Bańko, Ostravská univerzita, 2016, s. 16–24 [wersja PDF]

2014 

— Luterok, Język Polski XCIV, z. 1, s. 69–75

2013

— Jak powstaje język śląski, Fabryka Silesia nr 2 (4), s. 32–36

— Od Kareniny do Anodiny, w: Mówię, więc jestem. Rozmowy o współczesnej polszczyźnie. T. 4., Gdańsk, s. 146–150

2009

— Biblia po śląsku i podhalańsku — fakty i kontrowersje, w: Polszczyzna biblijna – między tradycją a współczesnością, t. II, Rada Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk. Komisja Języka Religijnego (Teolingwistyka 6), Biblos, Tarnów, s. 145–157

2007

— Oczyszciciel mowy polskiej E. S. Kortowicza, Poznań 1891 — idee i zawartość, w: Z zagadnień leksykologii i leksykografii języków słowiańskich, Toruń, s. 79–85

2005

— Ekspresywizmy osobowe — trudności definicyjne i problemy badawcze, w: Słowo. Tekst. Czas VIII. Człowiek we frazeologii i leksyce języków słowiańskich. Человек во фразеологии и лексике славянских языков. Der Mensch in der Phraseologie und Lexik der slawischen Sprachen. Materiały VIII Międzynarodowej Konferencji Naukowej (Szczecin, 27-28 maja 2005 r.), Szczecin, s. 224–230